Je kent ze vast wel, heel erg lenige mensen die gekke trucjes doen die jij en de meesten niet kunnen. Trucjes zoals de duim tegen de onderarm vouwen, je bovenarm achter je hoofd houden, een elleboog of knie die ongelofelijk ver kan doorstrekken of de handen plat op de grond kan leggen alsof het niets is. Als iemand een van deze dingen kan, hoeft er nog niet per se iets aan de hand te zijn. Kan diegene dit allemaal dan is de kans aanwezig dat hij/zij het Hypermobiliteit Spectrum Aandoening (HSA) heeft. Voorheen noemden we dit het hypermobiliteitssyndroom. Naast HSA zijn er ook vergelijkbare hypermobiele aandoeningen zoals Ehler Danlos Syndrome (EDS) en de ziekte van Marfan. Je hebt in deze gevallen heel soepel bindweefsel en bent over het algemeen overmatig beweeglijk. Naast deze lenigheid kan je iemand met HSA vaak herkennen aan het vele wisselen van houding tijdens het zitten en staan, waarbij ze vaak in hun gewrichten hangen. Vroeger waren de trucjes vooral leuk om te laten zien, maar HSA’ers kunnen hier soms klachten van krijgen. Deze klachten kunnen later als je ouder bent optreden maar dit kan ook zeker als je nog jong bent. Pijn, vermoeidheid en een gevoel van stijfheid komen bijvoorbeeld vaak voor. Ken of ben jij iemand met deze klachten lees dan vooral door.
Ontstaan van de klachten
De klachten van HSA kunnen erg verschillen per persoon, maar de meesten zullen last hebben van pijn, vermoeidheid, blessuregevoeligheid, (sub)luxaties (gewrichten uit de kom) en verminderd bewegingsgevoel. Daarnaast kan er ook slechte wondgenezing, snel blauwe plekken krijgen, stijve gewrichten, blaasproblemen, rekbare huid, hartproblemen en bewegingsangst voorkomen. Deze klachten heb je omdat al het bindweefsel in je lichaam soepeler is dan bij iemand zonder HSA. Bindweefsel is in heel ons lichaam te vinden, dit kunnen spieren, pezen en organen zijn, maar ook bloedvaten en zenuwen bestaan uit bindweefsel. De ernst van de klachten kunnen daarom ook heel erg verschillen per persoon. Waar de een maar vijf minuten achter elkaar kan blijven staan door pijn in de knie, heup en rug en daarnaast geen last van de schouder heeft, kan de ander makkelijk een uur blijven staan, maar zakt tijdens het lopen steeds door de knie en heeft vaker een luxatie in de schouder. Deze klachten ontstaan op verschillende manieren.
Spieren
De reden dat de bewegingsuitslagen van de gewrichten extra groot zijn komt dus door de soepelheid van het bindweefsel. Doordat de banden en pezen rekbaarder zijn, zullen de spieren meer moeten werken als normaal, om de gewrichten op de juiste manier te laten bewegen. Dit wordt gedaan door de kleinere en diepere “houdings” spieren en niet door de grotere oppervlakkige “bewegings” spieren. Wanneer de houdingsspieren het niet meer volhouden om de gewrichten op de juiste manier te laten bewegen, zullen de grote spieren dit gaan proberen over te nemen. De grote spieren zijn hier niet voor bedoeld, waardoor deze ook overbelast raken. Hierdoor zullen deze spieren verkrampen en stijf worden. Dit is een van de redenen waarom pijn in de spieren ontstaat bij HSA.
Bewegingsgevoel
Ook het bewegingsgevoel is verminderd. Zenuwen (mechanoreceptoren) in de huid, spieren, kapsels, pezen en gewrichten geven aan de hersenen door hoe een deel van ons lichaam beweegt en waar het zich precies bevindt in de ruimte. Als je hersenen niet goed doorkrijgen waar het deel zich bevindt, kunnen ze ook niet op het juiste moment de juiste spieren activeren om de beweging goed te laten verlopen. Dit verminderde bewegingsgevoel leidt dus tot het verkeerd belasten van een gewricht.
Micro trauma’s
De banden en pezen zijn soepeler, de spieren kunnen de juiste beweging niet meer voor elkaar krijgen door overbelasting en worden ook nog eens niet goed genoeg aangestuurd vanuit de hersenen door een veranderd bewegingsgevoel. Hierdoor beweegt het gewricht niet meer zoals het eigenlijk zou horen te bewegen. Op dit moment ontstaan er bij elke beweging minuscule kleine trauma’s (micro blessures) in het gewricht. Bij een aantal van deze kleine trauma’s ontstaan nog geen klachten, maar na verloop van tijd zijn dit zoveel micro trauma’s dat het gewricht zelf ook pijn gaat doen.
Balans tussen belasting en belastbaarheid
Naast de bovengenoemde redenen voor klachten, is er bij HSA ook vaak een disbalans tussen belasting en belastbaarheid. Belasting gaat over wat je van het lichaam vraagt (wat je doet). Belastbaarheid gaat over wat het lichaam aankan. Als je belasting afstemt op de belastbaarheid kunnen er theoretisch gezien geen klachten ontstaan. Door de belasting groter te maken dan de belastbaarheid wordt de capaciteit van het lichaam op den duur vergroot en zie je aanpassingen in het gehele lichaam. Als je echter over een langere tijd een te grote belasting moet ondergaan dan de belastbaarheid aan kan, krijg je te maken met overbelasting. Wat ik veel tegenkom in de praktijk is dat de balans kwijt is tussen de belasting en belastbaarheid. Ik zie patiënten die heel veel rust nemen (onderbelast) en patiënten die de pijn gaan negeren en door blijven gaan (overbelast).
Rust
Als je met te veel rust probeert de pijn en vermoeidheid op te lossen, worden de spieren minder sterk als daarvoor, raken zij eerder overbelast en krijg je dus sneller pijn en ben je nog sneller vermoeid. Dan ga je meer rust nemen waardoor alle spieren minder sterk worden en ga zo maar door. Je komt dan in een negatieve spiraal terecht. Als je lang op deze manier doorgaat, zal uiteindelijk je belastbaarheid heel laag zijn, waardoor je nog weinig kan doen op een dag.
Door blijven gaan
Pijn negeren en door blijven gaan is echter ook niet goed. De spieren blijven overbelast en zullen daardoor ook pijn blijven doen. Ook zullen de spieren zo overbelast zijn dat ze de bewegingen niet goed kunnen coördineren en je gewrichtspijn erger kan worden.
Wat dus erg belangrijk is voor een HSA’er is de balans vinden tussen belasting en belastbaarheid. Als deze balans in orde is, zal je langzaam sterker kunnen worden en steeds meer aankunnen.
Bewustwording en begrip
HSA’ers lopen over het algemeen al jaren rond met klachten en krijgen verschillende diagnoses toegeworpen, voordat zij te horen krijgen HSA te hebben. Het is van belang te weten of je HSA hebt. Je begint dan te begrijpen hoe het komt dat je bepaalde klachten hebt en ook hoe je dit dan kan aanpakken. Met gerichte adviezen en oefentherapie kun je langzaam steeds meer aan. Een juiste houding aanleren, je bewegingsuitslag niet groter laten worden en je stabiliteit verbeteren zijn bijvoorbeeld erg belangrijk. Je kan pas kracht opbouwen als er stabiliteit is. Een veel gebruikte methode is de Bugnet methode waarbij er veel gericht wordt op stabiliteit. Hierbij leer je de kleine houding spieren te gebruiken om je gewrichten te stabiliseren.
Heb jij last van hypermobiliteit en wil je gericht behandeld worden?
Maak dan een afspraak met één van onze fysiotherapeuten.
Bob Bonnemayers
Laatste berichten van Bob Bonnemayers (toon alles)
- Wat is hypermobiliteit en welke gevolgen heeft het? - 2 december 2021
- Voorste kruisband operatie zoals bij Memphis en Virgil - 1 juli 2021
- Thuiswerken: Hoe voorkom je klachten? - 6 april 2020
ik heb hms